Êşa Nûjeniya Wêjeya Kurdî
Êşa li ber nûjeniya wêjeya kurdî berî her tiştî di nav çend grêkan de veşartiye. Modernîzma ji jor de hatî, bi ser pêlên wêjeya tirkî re bandorê li wêjeya kurdî jî dike. Tovên wêjeya kurdî ya nûjen bi xêra vê modernîzma ji jor de hatî gelek şaş tê reşandin.
Ev modernîzma ji jor de hatî pala xwe dide fikra jakoben û wêjeya kurdî ji jor de bi ziman û rihekî çêkirî vedihûne; wekî şitleke qurmjêkirî dixwaze xwe di serê xwendevanan de bimeyîne; li ser navê nûjeniyeke bêmane xwe ji koka xwe yanî xwe ji wêjeya devkî qut dike; hemû şêwe, qalib, awa û hêmayên wêjeya devkî ji ber wê fikra ‘tiştên berê kevin in’ venaguhêzîne ser wêjeya kurdî ya nûjen!
Evdile Koçer - Hêza gotin û wêjeyê!
Êşa Nivîsa Kurdî
Ji dewrên qedîm bigire heta îro, hêjayî û qîmeta ‘gotinan’ li ba me her zêde ye. Lê dema ku gotin kete ser kaxiz/kevir/pelçim/ferş û li gelek derên tarî û nenas geriya qîmeta wê zêdetir bû. Gotinên ku bi pî û destên ‘nivîs’ê şewqa xwe dan gelek deveran, kir ku tîpên nivîsê bike pîroz...
Tîpên nivîsê wekî şewqa xewnekê wekî xeyaletên pêxemberan ji jor de ketin nav civaka me! Gotin bi hebûna nivîsê re bêtir li civakê geriya, nivîs bi saya gotinên ku wekî mifteyên derî û çiyayan vedikir re çêtir giringiya wê hate fêmkirin.
Nivîs, carna di nav şibaka ‘nivîştiyek’ê de ji civakê re bû xewneke xweş; carna li ser kêl an jî dîwarekê bûn kodên hebûna wê civakê; carna jî –wekî belavbûna dînan!- berê civakê guherand.
Lê her çi be, ‘nivîs’ li ba me kurdan her pîroz ma! Pîrozweriya wê jî tê beramberî vê gotina ku wekî eynikekê rojhilat nîşan dike: “Li welatê koran, yê ku xwedî çavekî be dibe kral!”
Berhemên kurdî û pirtûkxaneya dinyayê!
Berhem, zaroka herî xwînşîrîn a nivîskar e ku ji ked û xwêdana hişî pêk tê; nexşeya ‘xwîn’a nivîskar e ku bi gotinan re diniqute ser rûpelên spî.
Dema berhemek bi kedeke mezin ve ji ‘aş’ê nivîskar derket; hêdî hêdî wekî dildarekê li xwendevanê xwe digere.
Berhemeke ku bêhna afirîneriyê jê bê, ku bikaribe peyama dildariya xwe di nav pelên gotinan de radestî xwendevan bike, deriyê berhemên din yê kurdî jî ji xwendevan re vedike.
Lê berhemeke kurdî ya fis û rijî ku bê ser û ber bi ‘ka û qesel’ê hatibe dagirtin, berê xwendevanê kurdî yekser dide ser xwendinên tirkî/erebî/farisî û hwd.
